I Bildiğimiz tarih boyunca öğretiler, doğru bir yaşam ve ideal bir toplum hayatı için önemli tavsiyeler taşır. Bu tavsiyeler, yaşam tecrübesinden çıkarılan dersler ve/veya tecrübeye döküldüğü vakit isabetli bir hitama varacağı ümit edilen teorilerden oluşur. Fakat tanrı düşüncesi üzerine geliştirilen yaşam şablonları toplum içi ve toplumlar arası savaşları tetiklemiştir; bilim üzerine geliştirilen şablonlar da. […]
“Seneler evvel…” diye lafa başlayacağım ama bu sahne dün gibi gözümün önünde. Seneler evvel sinemada seyrettiğim bir filmden kısa kısa kesitler kalmıştı aklımda. En belirgin olanı Attilâ İlhan’a dair düşülmüş bir nottu. Cem Yılmaz’ın yazıp yönettiği 2014 yapımı komedi türündeki bu Türk filminde, bakarak değil görerek ve duyarak hissedilecek bir kesit vardı. Sahneyi gözler önüne […]
Attilâ İlhan, İzmir, Menemen’de doğmuş olsa da babasının görevi (kaymakam) gereği gitmiş olduğu Anadolu şehirlerinde mekân değişikliğinin kendisine kazandırdığı ileri görüşlülüğünü, aydın sıfatıyla birleştirip bir ömür şahsında yaşatmayı başarmış biridir. Komşu kızı için merdivenlere bıraktığı ilk aşk mektuplarındaki Nâzım Hikmet Ran romantizmini, zamanla Atatürk rasyonalizmine dönüştürerek özellikle 1970 sonrası Atatürkçülüğü, bir fikir hareketi olarak somut […]
TOPLUMCU GERÇEKÇİ SANATIN ORTAYA ÇIKTIĞI DÖNEMDE TÜRK EDEBİYATININ PANOROMASI Edebiyat konuşulacağı zaman bu dalın temsilcilerinin yaşamlarından, yaşadıkları sosyal ve siyasi ortamdan, fikir yapılarından söz edilmemesi neredeyse imkânsızdır. Sosyal ve siyasi ortam, tarihten gelen gelenek, görenek, ritüel ve inançlar; felsefî ve edebî akımlar her dönemde şair ve yazarların eserlerinde kendisini göstermiş; sanatçılar eserlerini oluştururken bu etmenlerden […]
Attilâ İlhan’ın en meşhur şiirlerinden biri olan Ferda, müşarünileyhin “Bela Çiçeği” isimli şiir kitabının içerisinde yer almaktadır. İlhan, Ferda şiirinde, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden günümüze kadar ulaşan bir zaman çizgisini anlatmış ve bu çizgi üzerinde kendi iç dünyasını anakronizm ile okuyucuya yansıtmıştır. Şair, zikredilen şiirde Birinci Meşrutiyet Dönemi’nden mütareke devirlerine, Anadolu’daki İstiklal Harbi’nden 27 Mayıs […]
İçinde yaşadığımız coğrafya, yüzeyde görünmese de derinlerde yaşanan ve herkesin hayatını etkileyen travmalarla dolu bir coğrafya. Dünyadaki küresel dönüşümler, sermayenin yerinin ve yönünün değişmesi sonucu Osmanlı İmparatorluğu’nun toprak kaybetmeye ve gücünü yitirmeye başlamasının yarattığı travmalar nesilden nesile aktarılarak yaşamaya devam ediyor. Bu küçülme, gerek savaşlarla gerekse de yönetim kademesinde yaşananlarla büyük travmalara kapı açmış, hâlâ […]
Roman sanatı, Batı Avrupa’da, feodal düzenin içerisinden burjuvazinin türeyişiyle belirmeye başlıyor. Muhakkak ki roman sanatının doğuşunu yukarıdaki bu tek cümleyle izah edemeyiz. Bununla birlikte roman sanatı burjuva dünyasının insanlığa armağanıdır. Türk romanının en büyük adlarından biri olan Attilâ İlhan bizim ülkemizde roman sanatının şehirleşme ve sanayileşme izleğinde ortaya çıkmadığını, Avrupa’ya öykünmeyle varlık kazandığını belirtir. Attilâ […]
KAPTAN’A SELAMLAR… M. Hayati ÖZKAYA Şair bu, an gelir dertlenir, kederlenir, sevinir, çılgına döner; neler neler düşünür bilinmez. Bazen kendini anlatır yorgun argın, kırık dökük kelimelerle; bazen aşka gelir dizi dizi sıralar mısraları: kâh birilerini anlatır kâh bizi. Ve bir gün gelir ki bir yarışmada ödüle layık görülür şiiri. İşte o günlerden biridir. Sene 1946, […]