Şukûfe Nihal Kimdir?

Şukûfe Nihal 1896 yılında İstanbul’da dünyaya gelir. Ba­bası, V. Murad’ın baştabibi Emin Paşa’nın oğlu Miralay Ah­met Bey, annesi binbaşı Şevket Bey’in kızı Nazire Hanım’dır. Babasının görevi dolayısıyla çocukluğu Şam, Beyrut, Ma­nastır ve Selanik’te geçtiği için, düzenli olarak bir okula de­vam edemez.

Ancak kendisinin okumasını çok isteyen ba­basının desteğiyle, özel hocalardan Fransızca, Arapça, Fars­ça ve pozitif bilimlerle ilgili dersler alır. Dönemin ileri gelen­lerinden olan babası Miralay Ahmet Bey’in evde düzenledi­ği toplantılarda tanıdığı devlet adamları, şairler ve yazarlar­dan aldığı ilhamla, küçük yaştan itibaren memleket mesele­leriyle ilgilenmeye başlar. İlk yazısı henüz 13 yaşındayken Mehasin gazetesinde yayımlanır.

1912’de babasının isteği üzerine ilk eşi Mithat Sadullah [Sander] ile evlenir. Ancak Şukûfe Nihal okuma aşkıyla ya­nıp tutuşmaktadır. Oğlu Necdet dünyaya geldikten kısa bir süre sonra eşinden ayrılır. 1914’te açılan kadınlara özel, öğ­retim süresi üç yıllık bir üniversite olan İnas Darülfünu­nunun Edebiyat bölümüne, 1916’da girdiği sınavı kazana­rak kaydolur. Son sınıfta Coğrafya bölümüne geçer ve

1919’da oradan mezun olur. Mezun olduktan sonra, 1953 te istifa etmek suretiyle emekli olana kadar geçen yorucu ve yıpratıcı süreçte, çeşitli okullarda edebiyat, coğrafya ve tarih öğretmenliği yapar.

Üniversite son sınıftayken, kendisi de Coğrafya bölü­münde okuyan ikinci eşi politikacı Ahmet Hamdi Bey [Ba­şar] ile tanışır. Sevdiği insanla sadece duygu birliği değil, dü­şünce birliği de edebilmek gerektiğine inanan Şukûfe Nihal, savaş sonrası mücadelede birlikte rol aldığı Ahmet Hamdi Bey’le evlenir. Bu evlilikten kızı Günay dünyaya gelir. İnce ve hassas bir mizaca sahip olan Şukûfe Nihal, yoğun bir me­saiyle çalışan ve kendini politikaya iyice kaptıran, sanat ve edebiyatla pek ilgisi olmayan Ahmet Hamdi Bey’le 35 yılı aş­kın bir zaman diliminde sürdürdüğü evliliği sırasında gide­rek yalnızlaşır. Bu dönemde onu besleyen en önemli kay­nak, evinde aksatmadan düzenlediği ve devrin hemen he­men bütün önemli edebiyatçılarını bir araya getiren, yeni şi­ir ve yazıların okunup tartışıldığı seviyeli toplantılardır. Ses­siz bir yapıya sahip olan Şukûfe Nihal, bu toplantılarda ko­nuşmaktan çok dinleyici olmayı tercih eder. Emekli olduk­tan sonra, kendisini tamamen edebiyatla uğraşmaya adar. 1950’li yılların sonlarında evliliğini daha fazla sürdüremeye­ceğini anlayınca, eşi Ahmet Hamdi Bey’den ayrılır.

Sosyal konulara çocukluğundan beri ilgisiz olmayan Şükûfe Nihal bir yandan çeşitli dernek faaliyetleri içinde bulu­nurken, diğer yandan devrin neredeyse bütün önde gelen gazete ve dergilerinde yazar. Asrî Kadınlar Cemiyeti, Kadın­lar Halk Fırkası ve Müdafaa-i Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti faaliyetlerini sürdürdüğü topluluklardandır. Türk Kadını, Haftalık Gazete, Yeni Mecmua, Hayat, Süs, Dergâh, Kadın Yolu, Cumhuriyet, Ülkü, Tan, Çınaraltı, Kadın Gazetesi, Türk Yurdu gibi gazete ve dergilerde, şiirlerini ve özellikle kadınların problemleri ile çözüm yolları gibi meseleler üzerinde dur­duğu makalelerini yayınlar.

Şukûfe Nihal’in büyük hayranlık beslediği ve kendisine örnek aldığı şair, Tevfik Fikret’tir. Düz yazıda ise Halit Ziya’dan etkilendiğini belirtir, önceleri Servet-i Fünun döne­mi şiirini kendisine örnek alır. Bu sebeple daha bireysel te­malı ve aruz vezniyle şiirler kaleme alırken, daha sonra hece veznini benimseyerek sosyal içerikli şiirler yazmaya yönelir. Duygusal karakterinin de etkisiyle şiirlerinde bütün temala­rı kuşatan bir hüznün varlığı sezilir. Etrafını iyi gözlemleyen Şukûfe Nihal’in makale ve romanlarında ise, sorunları orta­ya koyup çözüm yolları gösteren idealist bir hava hâkimdir.

Durup dinlenmeden çalışan Şukûfe Nihal için 1962’de Kadıköy’de geçirdiği trafik kazası adeta sonun başlangıcıdır. Peş peşe geçirdiği ameliyatlara rağmen durumu değişmez, hatta daha da kötüleşir. Nihayet koltuk değneklerine mah­kûm olan yazar için bu durum öylesine üzücüdür ki, âdeta hayata küserek yatağından bile çıkmaz hale gelir. 1965’te dostlarının aracılığıyla Bakırköy’de bir huzurevine yerleşe­rek inzivaya çekilir. Kızının ölümü, oğlunun ilgisizliği, dostlarının kendisinden uzaklaşması neticesinde konuşmamaya ve teslimiyet içinde ölümü beklemeye başlar. Suskunluğunu ölümüne kadar hiç bozmaz. Hayat iksirini, her zerresinde edebiyatın solunduğu bir atmosferden alan Şukûfe Nihal, giderek soluksuz kaldığı bu dünyadan 24 Eylül 1973’te ebe­diyen ayrılır. Cenazesi Aşiyan mezarlığında toprağa verilir.

Eserleri

Şiir: Yıldızlar ve Gölgeler (1919), Hazan Rüzgârları (1927), Gayya (1930), Su (1935), Şile Yolları (1935), Sabah Kuşları (1943), Yerden Göğe (1960), Şiirler (1975 – Şairin ölümünden sonra oğlu Necdet Sander tarafından, şiirlerinden seçmeler yapılarak hazırlanan bir eserdir.)

Roman: Rensiz Istırap (1926), Yakut Kayalar (1931), Çöl Güneşi, Yalnız Dönüyorum (1938), Çölde Sabah Oluyor (1951)

Gezi: Finlandiya(1935), Domaniç Dağlarının Yolcusu (1946),

Öykü: Tevekkülün Cezası (1928)

Kaynak: Şukûfe Nihal, Domaniç Dağlarının Yolcusu, Timaş yay. s.5

Yazılan yazıların sorumluluğu yazarlarına aittir. Suç teşkil edecek yazılardan dolayı edebice.net sorumlu tutulamaz.